معماری حرم امام رضا موضوع تحقیق و جستجوی افراد زیادی می باشد؛ اگر از جمله کسانی باشید که به معماری علاقه زیادی داشته باشید، حتما بعد از بازدید حرم مطهر امام رضا علیه السلام، این سوال را از خود پرسیده اید؟ یکی از دلایلی که شهر مشهد به بخاطر آن از شهرت بسیار زیادی برخوردار است، حرم امام رضاست. وسعت زیاد این حرم و معماری منحصر به فرد و زیبایی که دارد، چشم ها را به خود خیره می کند و شاید هیچ وقت چشم از دیدن حرم این امام رئوف سیراب نشود. در این مقاله قصد داریم کمی در رابطه با معماری حرم امام رضا صحبت کنیم و بگوییم معماری حرم امام رضا چگونه است؛ پس در ادامه این مقاله راهنمای تور مشهد با ما همراه باشید.
تاریخچه حرم امام رضا
اینکه معماری حرم امام رضا چگونه است با خود شهر مشهد نیز ارتباط دارد. مشهد در گذشته به بزرگی و وسعت امروز نبود. در آن زمان، این شهر یک روستای کوچک بود که با مرگ هارون الرشید و دفن او در این محل، این شهر نیز شهرت پیدا کرد. بعد از آن امام رضا به مروه آمد، بقعه ای که هارون در آن دفن بود را به عنوان محل دفن خود بعد از شهادت نشان داد.
بعد از این واقعه نیز، امام را در همین مکان و بالای قبر هارون، به خاک سپردند. تا دوره سلجوقی قبر این امام، بدون گنبد بود اما زمان سلطان سنجر سلجوقی، بر بلندی قبر ایشان گنبدی از جنس کاشی با آینه کاری های زیبا ساختند. ناگفته نماند که این گنبد هنوز از بین نرفته و تا به امروز باقی مانده است.
بعد از دوران سلجوقی نیز محمد خوارزمشاه، به انجام اقدامات نوسازی این بنا دست زد و حرم مطهر را با بهترین و مرغوب ترین جنس کاشی تزیین کرد؛ ضمن آنکه دستور داد دو محراب جدید برای حرم بسازند تا به وسعت حرم افزوده شود.
نکته جالب این جاست که مغولان در زمان حمله به ایران، خسارت زیادی را به این کشور وارد کردند اما حرم امام رضا از این واقعه به دور ماند و خرابی های جزئی به آن وارد شد که در سالیان بعد تعمیر شد و آثاری از آن باقی نماند.
چیزی که در مورد سوال معماری حرم امام رضا چگونه است می توان بیان کرد آن است که معمار حرم امام رضا تنها یک شخص نبوده است و در گذر زمان افراد بسیار زیادی از سر عشق و دلدادگی که به ایشان داشته اند، سعی کرده اند در حد توان خود برای زیباسازی آن اقدامی در خور ایشان انجام دهند.
جزئیات معماری حرم امام رضا
وجود گنبدها، گلدسته ها، مساجد، نقاره خانه و رواق، تالار، کتابخانه و موزه باعث شده که معماری مجموعه حرم، در نوع خود بی نظیر باشد که این نشان دهنده این است که معمار حرم امام رضا زحمت زیادی کشیده است. از جمله موارد دیگری که باعث شده برای هر کسی این سوال پیش آید که معماری حرم امام رضا چگونه است وجود صحن های زیبایی است که برای این مکان مقدس در نظر گرفته شده است. در حرم امام رضا 10 صحن به نام های صحن انقلاب اسلامی، صحن آزادی، صحن گوهرشاد، صحن کوثر، صحن رضوان، صحن قدس، صحن هدایت، صحن جمهوری اسلامی و صحن غدیر وجود دارد. گنبد امام رضا، دو پوسته ای است. قسمت زیرین که از سمت داخل دیده می شود و قسمت بیرونی که از جنس طلاست.
یکی دیگر از موارد جالب توجه در معماری حرم، وجود رواق هاست. تعداد رواق ها بسیار زیاد است و از میان آن ها می توان به رواق طوس، رواق طبرسی، رواق دار الاجابه، رواق دارالولایه و رواق امام خمینی اشاره داشت. رواق امام خمینی بزرگ ترین رواق موجود در حرم امام رضا بوده که مساحتی حدود 6300 متر مربع را به خود اختصاص داده است. این رواق قبلا یکی از صحن های حرم امام رضا به شمار می رفته است اما بعدها با انجام عملیات مسقف سازی، آن را به رواق تبدیل کردند. مجموعه حرم امام رضا، در حدود 250 هزار متر مربع وسعت داشته و می تواند حدود 500 هزار نفر را در درون خود جای دهد.
قسمتی که حرم مقدس امام رضا در آن قرار دارد، به شکل مربع و با مساحتی در حدد 189 متر مربع است که از این مساحت، 17 متر مربع را معمار حرم امام رضا به ضریح امام اختصاص داده است. رواق روضه منوره که پیکر امام در آن قرار دارد، دارای چهار درب بزرگ است که راه ورود و خروج از حرم را برای زائرین فراهم می کند.
غیر از رواق ها و صحن ها که در مجموعه حرم قرار دارند، از ایوان ها نیز می توان استفاده کرده و به سوال معماری حرم امام رضا چگونه است، پاسخ داد. حرم امام رضا، دارای چند ایوان است که برخی از آنها به دلایلی بسیار معروف هستند. یکی از آنها ایوان طلا است که در قرن نهم هجری ساخته شده و ارتفاعی حدود 21 متر دارد. این ایوان، چهار در دارد که در زمان نادرشاه و به دستور وی، تمام سطوح این ایوان طلا کاری شد.
ایوان غربی نیز یکی دیگر از ایوان هاست که به دلیل قرار داشتن ساعت بر بلندای آن، به ایوان ساعت معروف شده است.
بر بالای ایوان شرقی حرم، محوطه نقاره خانه قرار دارد و در مراسمات مختلف، صبح ها پیش از طلوع آفتاب و عصر پیش از غروب، نقاره ها نواخته می شوند.
از دیگر بناهای موجود و معروف حرم امام رضا، سقاخانه ای است که گنبدی از جنس طلا دارد و در صحن انقلاب واقع شده است.
مناره های حرم امام رضا، شامل 12 عدد بوده که دو عدد از این تعداد با طلا روکش شده اند. یکی از این مناره ها در قسمت جنوبی و دیگر کاملا به صورت قرینه در قسمت شمالی همین صحن انقلاب قرار گرفته اند.
تورهای پیشنهادی ندابال
تورهای داخلی: تور کیش | تور قشم | تور شیراز | تور چابهار | تور اصفهان
تورهای خارجی: تور استانبول | تور دبی | تور آنتالیا | تور تفلیس | تور ارمنستان